Önemli Bir Olayın Ardından Neden İnternet Kesiliyor? (1. Bölüm)

1. Bildiğiniz gibi ülkemizde özellikle 2016 yılında çok sayıda terör olayı gerçekleşti. Hemen hemen her gün ne yazık ki şehit haberleri aldık. Toplamda 16 intihar saldırısı gerçekleşti ve bu saldırılarda 359 kişi hayatını kaybetti. Ayrıca ne yazık ki ülkemiz 15 Temmuz askeri darbe girişiminin sonrasında 248 kişi hayatını kaybetti, 1539 kişi yaralandı. Bu olayların ardından sosyal medya sitelerine ve haber sitelerine erişim çoğu zaman kısıtlandı.

   Bu engellemeler iki şekilde uygulanmakta. Birincisi mahkeme kararıyla tamamen erişimin engellenmesi. İkincisi ise anlık yavaşlatmalar. Bir sitede eğer kanunlara aykırı bir içerik yer alıyorsa tespiti halinde mahkeme kararıyla erişim tamamen engelleniyor. Bu mahkeme kararı işi biraz uzun sürebilir bu nedenle devlet çoğu zaman anlık yavaşlatmaya başvuruyor. Anlık yavaşlatmalar genelde 1-48 saat sürüyor ve bu süre içinde ilgili siteye girişte herhangi bir engelleme uyarısı ile karşılaşmıyorsunuz.

   Yavaşlatma sisteminde örneğin Twitter'a girişte ihtiyacımız olan internet hızının çok çok altında bir kapasite belirleniyor. Yani Twitter'a girebilmemiz için 10kB/s hıza ihtiyacımız varsa bu hız 1kB/s olarak belirleniyor ve sonuç olarak o yükleniyor yazısı hep ekranda kalıyor. Bir süre sonra sizde sıkılıp kapatıyorsunuz.

   Engellemenin sebebi ise çoğu zaman ne yazık ki terör saldırılarından kaynaklanmakta. Bildiğiniz gibi sosyal medya yalan haberlerin çok hızlı yayılacağı bir alan. Bilgi kirliliğinin önüne geçebilmek için böyle bir önlem alınıyor. Son aylarda bu yöntem başarılı olmaya başladı aslında.

   Diğer engellemelerin sebebini ise yasalara aykırı olan içerikler olarak belirtebiliriz.

   Peki bu kısıtlamalar işe yaradı mı?

   Hayır işe yaramıyor. Yasaklamaların ardından insanlar "Neden Twitter'a giremiyoruz?", "Neden Facebook'a giremiyoruz?" sorusunu sormaya başlıyorlar. Tabii başlarda bu soruyu soruyorduk. Şimdi sosyal medyaya erişemediğimiz anda yine bir terör eyleminin gerçekleştiğini anlıyoruz. Yasağın karşısında insanların merakı artıyor ve alternatif yolları deneyerek yasaklanan sitelere erişim sağlamaya çalışıyorlar.

   Ben bu içeriği hazırlarken az önce telefonuma bir bildirim geldi. * 30 Aralık 2016 itibariyle yabancı dizi sitelerine erişim engellendi.

   Erişim engelini devlet nasıl uyguluyor?

   Devlet bu her şeye gücü yeter tabii ki. Ama işin işleyişini kısaca anlatalım. Örneğin Twitter'a giriş yapmak istediğinizde servis sağlayıcınıza (Türk Telekom, Superonline vb.) bir istek gönderirsiniz. Bu istekte Twitter'a erişmek istediğinizi bildirirsiniz. Bu isteği işleme alan servis sağlayıcınız sizi yönlendirirken bir güvenlik duvarından geçirir. Eğer sistemde Twitter engellenmişse size erişim engelinin uygulandığına dair bir uyarı mesajını iletir ve bağlantıyı kapatır.

   VPN Bu Engeli Aşmamızı Nasıl Sağlıyor?

   Şimdi yukarıda bu engelin sadece kara listeye alınmış internet siterinde uygulandığını söylemiştik. Bu VPN dediğimiz servis ile servis sağlayıcınıza kara listede olmayan bir adrese erişmek istediğinizi söylüyorsunuz. Servis sağlayıcınız bu talebe "hay hay" diyerek cevap veriyor ve sizi yönlendiriyor. Yönlendiğiniz adrese gidince Twiter'a erişmek istiyorum diyorsunuz ve o servis size istediğiniz sayfayı hazırlayıp tekrar gönderiyor. Yasak aşılmış oldu.

   VPN Engellenemez mi?

   Engellenebilir. İnternet üzerinde yer alan bütün VPN servislerinin kullandığı IP adresleri teker teker engellenebilir. Ama yasak hala aşılabilir.

   Kendi sunucunuz ile kendi VPN servisinizi kurun!

   Yurt dışından aylık 1€'ya sanal sunucu bulabilirsiniz. Bu biraz teknik bilgi gerektirse de eğer talep ederseniz sadece kopyala-yapıştır ile kendi VPN servisinizi nasıl kuracağınızı diğer bölümde seve seve anlatırım.

   Diğer bölümler yayınlandığında bu sayfadan bağlantıları paylaşacağız. Ayrıca Bilim ve Teknoloji kategorisini sık sık ziyaret etmenizi tavsiye ederim. 2. Bölümde bu engellerin en üst seviyesini ve bu engeli aşmanın yollarını anlatacağım.